مطالعات جدید دانشمندان می‌گوید برای کودکان با صدای بلند کتاب بخوانید این کار به کودکان کمک می‌کند تا قدرت ذهنی و خلاقیت آنها پرورش یابد. ((دیلی میل)) در گزارشی اعلام کرد کودکان علاقه دارند تا قصه‌ها را هیجانی‌تر بشنوند تا راحت‌تر قصه‌ها را حل و فصل کنند این کار سبب به وجود آمدن نوعی آرامش در کودکان می‌شود. کتاب خواندن با صدای بلند علاوه بر اینکه کودکان را به مطالعه تشویق می‌کند آنها را خوانندگان و دانش آموزان بهتری می‌کند. کتاب خواندن با صدای بلند ماجراجویی را در کودکان زیاد می‌کند و سبب می‌شود آنها ارزش مطالعه کردن را بیاموزند و اشتیاق آنها برای مطالعه افزایش یابد همیشه تصاویر درون کتاب‌ها را برای کودکان توضیح دهید. همیشه پیش از خواب سعی کنید برای فرزندتان قصه بخوانید این کار به کودکتان کمک می‌کند تا راحت‌تر بخوابد و آرامش درونی اش را به دست آورد.
بارها شده که خواسته‌اید برای کودک خود کتابی بخرید، اما برای‌تان سوال پیش آمده که آیا کتابی که میخرم مناسب سن کودکم است یا خیر؟
گاهی در فیپای کتاب یا در پشت جلد عنوان می‌کنند: مناسب برای گروه سنی «الف»، «ب»، «ج»، «د» و «ه». اما ممکن است ندانید منظورشان از این حروف کدام گروه سنی است.
گروه‌های سنی کودک و نوجوان: یک رده‌بندی خاص، برای تفکیک میان آثار مختلف کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان میباشد، بر پایه ی این رده‌بندی، کلیه ی کتاب‌هایی که در این سازمان برای کودکان به چاپ می‌رسند، بر اساس حجم کتاب و تعداد صفحات، میزان نقاشی‌ها، نوع مطلب، و معیارهایی از این قبیل، به پنج گروه مختلف تفکیک می‌شوند. پنج گروه بدین شرح است:
گروه سنی «الف» شامل سال‌های قبل از دبستان که از آن به دوره خردسالی یاد می‌شود؛ کودک در این دوره با تصاویر ارتباط بهتری برقرار می‌کند و در دوره دوم می‌توان از او انتظار درک روابط منطقی را در شکلی ساده داشت. در این دوره خردسال قوه تخیل قوی دارد اما توانایی درک حوادث پیچیده و روابط علی و معلولی را ندارد. به گفته الهام رحمانی از اعضای شورای کتاب کودک، معرفی واژگان جدید، رعایت ساده‌نویسی و جملات کوتاه، توجه به رنگ، اشکال و مفاهیم متضاد، تصویری و بدون متن، ترغیب به بازی‌های مشارکتی، تقویت حواس پنج‌گانه، برآورده کردن حس کنجکاوی، مهارت‌های ارتباطی بین اشیا و کلمات و لذت‌بخش بودن از مهم‌ترین ویژگی‌های کتاب مناسب برای گروه سنی «الف» است.
گروه سنی «ب» نیز سال‌های آغاز دبستان (کلاس اول، دوم و سوم) را در برمی‌گیرد: در این دوره کودکان توانایی درک روابط علت و معلولی و مسائل منطقی ساده را دارند، آنها زبان را یاد گرفته و خط را می‌شناسند و می‌توانند داستان‌های ساده را درک کنند. رحمانی همچنین درباره این گروه می‌گوید: تقویت حرکات بدنی، داشتن قهرمان داستانی و همذات‌پنداری با قهرمان داستان، آموزش مستقیم و غیرمستقیم در نقش‌های متعدد، ترغیب به بازی‌های مهارتی، تقویت قوه تخیل و بازی‌های نمایشی و خیمه‌شب‌بازی نکاتی هستند که باید در کتاب‌های این گروه سنی مورد توجه قرار بگیرند.
گروه سنی «ج» در برگیرنده سال‌های پایان دبستان (کلاس‌های چهارم، پنجم و ششم) است؛ کودک در این دوره دارای تفکر انتزاعی می‌شود، توانایی درک بالایی دارد، به علت توجه ویژه‌ای نشان می‌دهد و آماده فعالیت‌های گروهی است. توجه به بازی‌های ساختنی و اکتشافی، حس رقابت‌جویی، ترویج و معرفی بازهای گروهی، بیدارکننده ذوق کودک، آموزش رفتارهای اخلاق‌مدار یا تربیت اجتماعی، و تعلیم مفاهیم با رعایت اصول و قوانین، نکاتی است که عضو شورای کتاب کودک برای انتخاب کتاب‌های گروه سنی «ج» معرفی می‌کند.
گروه سنی «د» دوره اول متوسطه (کلاس‌های هفتم، هشتم و نهم) را شامل می‌شود؛ این دوره آغاز دوران نوجوانی است که با تغییرات جسمی، روحی و اجتماعی کودکان همراه است. در این دوران آثاری که ویژگی‌های شخصیتی نوجوان؛ کنجکاوی، پرسشگری و تجربه‌های جدید را منعکس می‌کنند، می‌توانند مناسب باشند. رحمانی درباره کتاب‌های مناسب این سن به این نکته‌ها اشاره دارد: آموزش غیرمستقیم حقوق شهروندی، پرورش استعدادهای فردی و اجتماعی، معرفی صحیح جنس مکمل و انتخاب آثاری که از تقابل جنسی به دور باشد و هدایت کودک به سمت مشارکت‌های اجتماعی.
گروه سنی «ه» هم دربرگیرنده دوره دوم متوسطه (کلاس‌های دهم، یازدهم و دوازدهم) است؛ در این دوره نوجوانان درگیر تنش‌های بسیاری برای پیدا کردن شخصیت خود هستند و در جریان این تنش‌ها آثاری که الگوی مناسبی به آنها ارائه می‌دهد می‌تواند مورد توجه باشد.
ارائه دسته‌بندی جدید سنی:
رده‌بندی‌های سنی تا چندین دهه روی کتاب‌های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با این هدف ثبت شده بود که به مخاطبان در انتخاب کتاب‌های مناسب کمک کند، اما طی چند سال گذشته، با توجه به تغییر نظام آموزشی و در عین حال تغییرات نسلی و دانشی مخاطبان، بسیاری از کارشناسان حوزه ادبیات و تعلیم و تربیت کودک و نوجوان بر لزوم ارائه دسته‌بندی جدید سنی روی کتاب‌های کانون و دیگر ناشران این حوزه تاکید می‌کردند.
بر این اساس دسته‌بندی سنی مخاطبان کتاب‌های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان پس از سال‌ها تغییر کرد و تقسیم‌بندی جدیدی برای تولید آثار ارائه شده است که بنا به گفته مسئولان کانون این تغییر در شیوه دسته‌بندی گروه‌های سنی منبطق بر استانداردها و با بررسی تجربه‌های جهانی و شرایط بومی صورت گرفته است.
در دسته‌بندی جدید، گروه‌های سنی همچون ۰+ «نوزاد»، ۲+ «نوگام»، ۴+ «نوباوه»، ۷+ «نوخوان»، ۹+ «نونهال»، ۱۲+ «نونگاه »، ۱۵+ «نوجوان» و «اولیای تربیتی، مربیان و پژوهشگران» نام‌گذاری شده است. در ساختار جدید، کمترین سن لازم برای مطالعه، پشت جلد کتاب‌ها درج شده و سقفی برای هر گروه سنی تعیین نشده، بلکه فقط ابتدای آن اعلام شده است. بر اساس رده‌بندی‌های سابق سنی کانون، گروه «الف» شامل کودکان پیش از دبستان می‌شد اما بیشتر آثار منتشر شده به صورت عمده به کودکان ۴ تا ۷ سال اختصاص داشت و تعداد آثار مناسب برای کودکان ۰ تا ۴ سال انگشت‌شمار بود که این رده‌بندی اکنون به سه دسته «نوزاد»، «نوگام» و «نوباوه» تقسیم شده است. در گذشته مخاطب گروه‌های سنی «ب» (۷ سال به بالا)، «ج» (۹ سال به بالا)، «د» (۱۱ سال به بالا)، «هـ» (۱۴ سال به بالا) و «اولیای تربیتی کودکان و نوجوانان» در نظر گرفته شده بود.
ضرورت نگاه دوباره به رده‌بندی سنی
کتاب‌های کودکان و نوجوانان در کانون پرورش فکری سال‌ها رده‌بندی مشخصی داشت که مخاطبان این کتاب‌ها به آنها عادت کرده بودند، روح‌الله کاظمی، مدیرکل نظارت بر انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان درباره علت این تغییر توضیح داد: بیش از ۴۰ سال از گروه‌بندی سنی سابق کانون گذشته است. با افرادی که از ابتدا مؤلف این رده‌بندی سنی بودند، گفت‌وگو کردیم، خود آنها طرفداران اصلی تغییر بودند.
در رده‌بندی سنی جدید کانون گروه سنی مثبت صفر در نظر گرفته شده است؛ گروهی که پیش از این در محصول‌های کانون، رده‌بندی سنی مشخصی نداشت. مدیرکل نظارت بر انتشارات این مجموعه درباره گروه سنی مثبت صفر گفت: در این گروه محصول‌هایی برای کودکان و کتاب‌هایی برای مادران و پدران تولید کردیم. والدین پیش از تولد کودک می‌توانند این کتاب‌ها را مطالعه کنند تا بتوانند نقش مؤثری در تربیت فرزندانشان ایفا کنند.
n 4.5/5